Yvon van Oel is kunstenaar en verhalenmaker. Ze is schilder, docent, kindervriend en samen met haar partner eigenaar van kinderboekwinkel Alice in Wonderland in Den Haag. Alles wat ze doet, draait om aandacht, verbeelding en verbinding.

Een leven lang tekenend kijken

“Als kind tekende ik uren achter elkaar dieren, vooral katachtigen,” vertelt Yvon. “Dat was wat ik het liefste deed.” Haar eerste dier was een leeuw, niet toevallig haar sterrenbeeld. “Dat is zo’n magisch dier, daar ging ik me in verdiepen.” Ze begon ze na te tekenen en ontdekte iets fundamenteels. “Als je een dier tekent, voel je hoe het in elkaar zit. Je moet echt kijken, dan begrijp je het pas een beetje.”

Die aandachtige manier van kijken is de basis gebleven van alles wat Yvon maakt. Het gaat altijd om de essentie, om de ziel van het dier, en nog belangrijker: om de manier waarop wij er als mensen naast staan. “Ik wil dat de kijker onder de indruk raakt van het dier,” zegt ze. “Daarom laat ik vaak maar een deel van het dier zien. Zodat je beseft hoe groot het is, dat het buiten het beeld doorloopt. Dat maakt je klein als mens, maar op een mooie manier. Het laat je bewonderen.”

De natuur als krachtbron

Tijdens haar opleiding Schilderen en Tekenen aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht bleef Yvon trouw aan haar liefde voor de natuur. “De natuur in zijn pure vorm, als grootste kracht en schoonheid,” zegt ze. “De mens zal daar nooit over heersen. Dat geloof vind je nog steeds terug in mijn werk.”

Ze schildert geen dieren om ze schattig te maken, maar om hun wezen te tonen. “Het dier als dier zelf, niet aangepast aan de mens,” zegt ze. “We denken dat we grip hebben op de natuur, maar we snappen eigenlijk niets van dieren. Ik ook niet. Daarom wil ik ze laten zien zoals ze zijn: groots en ondoorgrondelijk.”

Het ambacht van maken

Yvon houdt van artistiek ambachtelijk werken: met verf, met papier en met haar handen. “Ik meng verf, ik kras het weg, ik plak, ik scheur, ik probeer opnieuw. Het hoeft niet perfect te zijn. Het mag misgaan. Juist daar begint de magie.”

Vincent van Gogh is voor haar een grote inspiratie. “Je ziet bij hem dat hij werkt. Zijn schilderijen zijn doorwrocht. Daar hou ik van. Het hoeft niet netjes. Als het maar echt is.” Die liefde voor het ambacht zie je terug in haar illustraties. “Eigenlijk doe ik in mijn tekeningen hetzelfde als op doek. Het is zoeken, schuiven, combineren. Het leeft.”

Van Schilderswijk tot kinderboeken

Yvons pad liep niet rechtstreeks naar het kunstenaarschap. Ze werkte jarenlang in het jongerenwerk in de Haagse Schilderswijk, gaf Nederlandse les aan vrouwen en werkte op peuterspeelzalen met voor- en vroegschoolse educatie. Vanuit de bibliotheek in Den Haag ging ze voorlezen op scholen en peuterspeelzalen. “Daar ontdekte ik het belang van interactief voorlezen,” vertelt ze. “Kinderen die de taal nog niet goed beheersen, moet je op een andere manier meenemen in een boek. Visueel, spelenderwijs. Met beelden, poppen, beweging. Dan voelen ze zich betrokken en gaat er een wereld voor ze open.”

Tot op de dag van vandaag verzorgt ze groepsbezoeken en voorleesworkshops voor kinderen en volwassenen. “Spelen en meedoen is beleven,” zegt ze. “Voorlezen is niet alleen tekst oplezen. Het is contact maken.”

Alice in Wonderland: een thuis voor verhalen

In 2015 nam Yvon samen met haar partner de kinderboekwinkel Alice in Wonderland over, een begrip in Den Haag. “De winkel bestaat al 38 jaar. We namen hem over van de oorspronkelijke eigenaren. Dat voelde als een grote stap, maar ook als een eer.”

De winkel is een plek vol warmte en verhalen. “De vloer kraakt, de verf bladdert ergens, het ruikt naar boeken. Klanten zeggen vaak bij binnenkomst hoe fijn het voelt. Het is niet perfect, maar het leeft. En dat is precies de bedoeling.”

Volgens Yvon is er niets dat een fysieke boekwinkel kan vervangen. “Je kunt een boek vasthouden, bladeren, voelen. Misschien koop je iets anders dan je zocht, maar wel iets dat beter bij je past. En het kost evenveel als online, dankzij de vaste boekenprijs. Alleen krijg je er hier nog aandacht bij, en mooi papier.”

Prentenboeken die spreken zonder woorden

Sinds een paar jaar maakt Yvon ook illustraties voor kinderboeken, waaronder Vergeet je knuffels niet, Een nieuwe jas, Het Bontebeestenhotel en binnenkort Ha rupsn He vlinder! en De Bontebeestenboot.

Ze schreef zelf haar eerste twee boeken, maar ontdekte al snel dat haar hart bij het beeld ligt. “Ik werd niet blij van het schrijven. Voor mij hoeft er eigenlijk geen tekst bij een prentenboek. Als de illustraties goed zijn, vertellen ze het verhaal al.”

De samenwerking met haar partner bij Het Bontebeestenhotel was een schot in de roos. “Hij schreef, ik illustreerde. Ik kon helemaal los. Dat is fantastisch. Hij verzint die verhalen en ik geef ze een gezicht.”

Het maakproces is intens en intuïtief. “Ik begin met een idee en dan ga ik zoeken naar foto's, houdingen, expressies. Ik teken het dier, soms in een onmogelijke houding, een menselijke pose. Als het dan lukt, als het klopt, dan begint het mooiste deel. Dan mag ik gaan schilderen. Dan wordt het tastbaar.”

Zelfvertrouwen komt met tijd

Pas na meerdere boeken durft Yvon zichzelf voorzichtig illustrator te noemen. “Na het eerste boek dacht ik nog: ze hadden vast iemand nodig. Maar nu, na vier boeken, denk ik: misschien bén ik dit wel echt. Misschien mag ik erbij horen.”

Ze spreekt zacht als ze terugkijkt op haar jonge zelf. “Ik had gewild dat ze eerder haar werk had laten zien. Dat ze gewoon de sprong had gewaagd, maar ik dacht dat mensen me zouden uitlachen. Dus misschien ben ik gewoon een laatbloeier.”

Haar advies aan jonge makers is helder en krachtig: “Doe vooral wat je leuk vindt. En blijf dat doen. Maak wat dichtbij je staat. Dan word je er vanzelf beter in. Ik heb ooit iets anders geprobeerd omdat ik dacht dat het moest. Maar dat werkte niet. Je moet maken wat van jou is. Dan ben je op je best.”

Yvon van Oel is geen kunstenaar die werkt om indruk te maken. Ze werkt om te raken. Haar tekeningen zijn levend, haar verhalen spreken zonder woorden. Haar winkel is een plek waar boeken weer echt bijzonder mogen zijn. Ze verbindt kinderen aan taal, mensen aan dieren, verhalen aan verwondering.