Acht jaar lang heeft Janneke Rinzema met Lisa Loeb een cabaret-duo gevormd genaamd Matroesjka. Met dat duo hebben zij op diverse vlakken geschitterd, publiek geworven, mensen geïnspireerd en uiteraard veel credits teruggekregen. Na hun tweede voorstelling Brainwash besloten Janneke en Lisa hun eigen dromen na te jagen. Voor Janneke is dat momenteel schrijven voor De Speld, De Pin en diverse tv-scenario’s. Hierdoor is ze iets meer van theater naar televisie opgeschoven, maar is deze uitdaging met enorm veel succes aangegaan. Per 1 juni 2021 neemt zij het hoofdredacteurschap van De Pin voor het komend half jaar over, en in dit artikel vertelt zij hoe zij spelen in het theater heeft beleefd.

Al op jonge leeftijd weg van toneel

Als Janneke wat op papier zet, komen daar hele mooie creaties tot stand. Dat zien we tegenwoordig in De Pin en De Speld, en als kind hield ze er al van om mooie verhalen te schrijven. “Ik ben begonnen als zangeres. Ik heb Jazz gestudeerd op het conservatorium, en daar merkte ik al dat ik theater wilde maken omdat ik sketches wilde schrijven. Ik houd van taal en van verhalen schrijven, en dat valt met cabaret heel mooi samen. Als kind was ik vrij verlegen volgens mijn ouders. Op de middelbare school had ik een hele leuke dramadocent, Misja van Baaijen. Vanaf de eerste klas leefde ik echt voor dat vak. We kregen altijd hele vrije opdrachten, wat ik echt super leuk vond! Later heb ik Misja uitgenodigd voor onze voorstellingen, ook als dank voor wat hij heeft betekend. Ik zat in Utrecht op school, en daar gingen veel mensen naar de toneelschool. Ik speelde in voorstellingen op school, en ging in het weekend ook naar de jeugdtheaterschool. Daar is het voor mij begonnen. Op een gegeven moment ontdekte ik dat ik zingen heel leuk vond en daar beter in was dan in toneelspelen. Ik legde de focus hierdoor meer op zingen, waardoor ik auditie heb gedaan op het conservatorium. Toch kriebelde het weer tijdens mijn derde jaar op het conservatorium, dus ben ik weer theater gaan maken. Ik wilde eigen verhalen schrijven over dingen die in de wereld gebeuren.”

Hulp gekregen van Ivo de Wijs

Als de kans zich voordoet om van je voorbeelden advies te kunnen krijgen, dan ga je dat zeker niet uit de weg. Janneke heeft destijds één van haar inspiraties benaderd voor advies, en dat heeft haar heel veel gebracht. “Ik ben erg te spreken van de ambachtelijke liedtekstschrijvers, zoals Lennaert Nijgh, Ivo de Wijs, Jules de Corte en Annie M.G. Schmidt. Dat zijn mensen waar ik naar opkeek. Ik vroeg mij tijdens mijn conservatoriumstudie af hoe het schrijven van liedjes precies werkte. Ivo de Wijs heb ik een e-mail gestuurd, aangezien ik hem een geweldige schrijver vind. Toen mocht ik bij hem langskomen, en zijn wij samen door mijn teksten te gaan. Dat was super leerzaam en heel leuk! Ik kreeg een heel dik boek mee met al zijn verzamelwerk: Het gaat goed met Nederland. Mijn boekenkast staat vol met Nederlandse liedtekstschrijvers, van Willem Wilmink tot Ivo de Wijs. Daar zit een enorme bron aan inspiratie! Alle invloeden die ik bewust en onbewust meenam, hebben mij uiteindelijk gebracht tot waar ik nu ben.”

Een hilarisch avontuur tijdens Tros Muziekfeest

Normaal gesproken, buiten coronatijdperk, zien we jaarlijks het AVROTROS Muziekfeest voorbij komen. In 2007 heeft Janneke op dat event (toen nog Tros Muziekfeest geheten) opgetreden in Italië, samen met een Paraguayaanse operazanger. “Mijn vader is dominee,” vertelt Janneke. “Hij trouwde een tijdje geleden twee mensen, en op dat huwelijk was een operazanger: Jorge Castro. Mijn vader vond hem fantastisch. Op een gegeven moment werd ik gebeld door mijn vader. Hij vertelde dat hij naast de beroemde Paraguayaanse operazanger Jorge Castro stond. Ik had nog nooit van hem gehoord, maar ik kreeg hem later aan de telefoon. Toen hadden we afgesproken, want hij had af en toe een zangeres nodig voor een optreden. Zoiets leek mij een leuk bijbaantje, iets waar ik veel van kon leren. Zodoende heb ik een aantal optredens met hem gedaan, van de Autobeurs tot andere plekken. Stonden we daar Vivo per lei te zingen, hij met zijn opera stijl en ik zo goed mogelijk naast hem. Later vertelde hij mij dat hij gevraagd was om op te treden op het Tros Muziekfeest in Italië. Hij vroeg mij of ik mee wilde als achtergrond zangeres. Dat leek mij wel leuk, en heb een vriendin gevraagd. Het was echt een hilarische gebeurtenis. We zaten in een hotel met alle Tros Muziekfeest artiesten, van Marianne Weber tot aan Frans Bauer en René Froger. Ik heb er echt van genoten, aangezien het hilarisch was!”

Het begin van Matroesjka

Janneke en Lisa werden vriendinnen op het conservatorium. In hun laatste jaar zijn zij begonnen aan het vormen van een cabaret-duo. “Lisa wilde ook theater maken, en aangezien ik niet meer alleen wilde optreden begonnen wij met Matroesjka door ons aan te melden voor Stukafest. We hadden een persbeeld geschoten, een tekstje bedacht en later werden we geboekt. Het voordeel was wel dat we op het conservatorium zaten en wisten dat we konden zingen. De vraag was alleen wat we dan zouden zingen. Het liep gelijk heel goed, en toen gingen we door! We waren wel zenuwachtig of we alle teksten goed wisten, maar de mensen vonden het gelijk heel leuk!”

Het winnen van de Publieksprijs

Zoals gezegd, Matroesjka kreeg gelijk succes. Het publiek wilde meer van dat duo zien. “We hebben 1,5 jaar later meegedaan aan het Amsterdams Kleinkunst Festival. Het fijne aan dat festival is dat het een lang proces is. Je begint dan in oktober en het eindigt in april. Als je ver komt, dan heb je heel lang de tijd om jezelf te ontwikkelen en nieuwe dingen uit te proberen. We wilden beter, en we konden ook beter. Dat maakte dat we voor elke nieuwe ronde we iets heel nieuws gingen uitproberen. We hadden hele goede regisseur: Pepijn Cladder. Hij heeft ons enorm geholpen om vorm te geven aan wat we aan het doen waren. Onder zijn begeleiding hebben we de Publieksprijs gewonnen met de voorstelling Naar Almere. We mochten daarna mee op finalistentour, dus dan bouw je echt publiek op.

We hebben toen al een aantal mensen om ons heen gevraagd om te helpen, zoals bijvoorbeeld Erik van Muiswinkel. Soms heb je een bevestiging nodig dat je op de goede weg bent. Dat raad ik mensen altijd aan die net beginnen; verzamel een paar mensen om je heen die je echt heel goed vindt, en zij jou ook. Daar kan je dan een beetje op varen. Zoiets heb je ook nodig vind ik.”

Janneke heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een fantastische performer! © Henri Verhoef

De eerste avondvullende voorstelling: Eeuwig Vlees

Van een Publieksprijs naar het maken van een eerste voorstelling. Janneke wist dat zij met Lisa een prachtige tijd tegemoet zou gaan. “Je weet nooit precies wat je gemaakt hebt, tot je het laat zien aan mensen. We waren heel blij dat we een voorstelling hebben kunnen maken. Tijdens onze eerste voorstelling Eeuwig Vlees speelden we veel personages. Er zaten ook mooie liedjes in. Het was niet een hele persoonlijke voorstelling, als in dat we niet door die vierde wand gingen. Het publiek bleef een beetje op afstand. In 2015 werden we met het nummer #Imalive genomineerd voor de Annie M.G. Schmidtprijs. Zoiets voelt als een kers op de taart! Als je ziet wie daar allemaal voor genomineerd werden dan is dat heel bijzonder.”

Nummer twee: Brainwash

De eerste voorstelling hebben ze met succes afgerond, op naar nummer twee dus. Toch ging dat niet vanzelf, maar Janneke kan zeker terugkijken op een prachtige ervaring met hun tweede show genaamd Brainwash. “Brainwash was wat chaotischer, aangezien het maakproces een aantal keren was onderbroken en de voorstelling drie keer hebben omgegooid. Het was veel meer zoeken dan de eerste voorstelling, maar we hebben het wel aangedurfd om nieuwe dingen te proberen. Het was tof dat we veel meer conferences gingen doen over de actualiteiten. Dat was ook een nieuwe tak van sport voor ons. In die zin ontwikkelde het zich meer als een persoonlijke voorstelling. Zie onze eerste voorstelling als een eerste kennismaking met het publiek, en daarna met Brainwash met een andere insteek.”

Het kon niet op wat Brainwash betreft. Matroesjka bracht in februari 2019 hun cd-album Brainwash uit met prachtige inspirerende nummers. Deze cd werd uitgereikt door Claudia de Breij. “Claudia de Breij maakt hele mooie dingen,” aldus Janneke. “Zij was ook de eerste vrouw die de oudejaarsconference deed, iets wat een enorme mijlpaal is en tegelijkertijd heel bijzonder dat zij dat voor elkaar kreeg. Wij vonden het dan ook een enorme eer dat zij onze muziekalbum Brainwash wilde uitreiken tijdens onze CD-release party in DeLaMar Theater. We hadden daar vrienden, familie en de diehard fans uitgenodigd. Claudia noemde ons moedig, wat we echt een prachtig compliment vonden! Voor mij had het echt veel langer mogen duren.”

Optredens op festivals

Niet alleen in theaters, maar ook op festivals werd Matroesjka geboekt. Janneke zal nooit vergeten wat voor prachtige tijden dat waren, anders dan in het theater. “De festivals waren altijd het meest verrassend voor ons. Daar komt heel ander publiek op af dan in het theater. Tijdens festivals gaat altijd het dak eraf en gaan mensen op stoelen staan. Zoiets is echt heel bijzonder, iedereen is echt super enthousiast. We hebben twee keer op Lowlands gespeeld en ook op Zwarte Cross. Spelen op festivals is een heel ander begrip om mee om te gaan dan theater. Het is wel heel mooi om ook op dat vlak ervaring te hebben. Twee jaar geleden mochten we op Lowlands in de grote theaterzaal staan. Als je die beelden terug ziet kan je alleen maar denken ‘wat enorme veel mensen zijn hier aanwezig’!”

Nieuwe uitdaging als hoofdredactrice en andere doelstellingen

In 2020 ging Janneke een nieuwe uitdaging aan. Momenteel doet ze dat met enorm veel succes: zowaar hoofdredactrice geworden van De Pin voor het komende half jaar. Met nog veel meer ideeën in gedachte moet het deze veelzijdige cabaretière en schrijfster meer dan ooit goedkomen! “Lisa en ik waren aan het nadenken of we een derde voorstelling wilden maken. Als je zo lang samenwerkt kan je je ook afvragen hoe het zou zijn als je los van elkaar iets gaat maken. We waren daar heel benieuwd naar. Lisa had de ambitie om een solovoorstelling te maken (Extase), en ik wilde mij op het schrijven focussen. Het leuke van schrijven voor De Speld en De Pin is dat je iets schrijft over de actualiteit en werkelijkheid. Je kan er gelijk iets mee, want het staat online en bereikt dan direct mensen. Nu zijn we ook bezig om jonge schrijvers van satire comedy te helpen en meer kennis te geven. Ik ben heel benieuwd wat zij allemaal gaan vertellen en gaan doen de komende jaren. Vanaf 1 juni 2021 heb ik het hoofdredacteurschap van De Pin overgenomen voor een half jaar.

Voor de langere verhaallijnen ben ik meer voor televisie gaan schrijven. Ik wil uiteindelijk graag scenario’s schrijven. Binnenkort ga ik daarvoor een digitale opleiding volgen vanuit Amerika. Dat vind ik echt te gek, want dan krijg je meer technische bagage daarin. Daarnaast ben ik bezig met eigen ideeën voor series, en ben enorm benieuwd wat er zoal op mijn pad komt!”