Oordeelvrijheid, hoe ziet dat eruit en hoe kan zoiets vormgegeven worden? Joske Kuut is in meerdere opzichten een kracht en inspiratiebron voor enorm veel mensen. Haar talent omvat een breed perspectief: als voormalig basketbalscheidsrechter, schrijver, spreker en bovenal als een vrouw met een prachtige missie. “Ik wil de wereld oordeelvrijer maken,” zegt Joske. Ze doet dat met alles wat ze in zich heeft. Haar boek De 7 sleutels naar Oordeelvrij Leiderschap is een leidraad tot compassie, nieuwsgierigheid en oprechtheid.

Van basketbal tot boeken

Joske groeide op in een basketbalfamilie. Haar broer speelde ook basketbal, en haar vader was voorzitter van The Jugglers, de club in Enschede. Joske bleek talentvol te zijn, en dat talent zou zich op meerdere vlakken uiten. “Ik was tien jaar oud en bleek best wel goed te zijn,” vertelt Joske. “Ik speelde op hoog niveau bij Twente Dragons en Jugglers, en werd later scheidsrechter in de Dutch Basketball League. Op mijn 25e, in 2008, begon dat avontuur. Ik weet nog goed dat veel mensen dachten: ‘Die gaat onderuit.’ Maar dat gebeurde niet. Ik heb hard gewerkt om goed te worden.”

Ze werd internationaal scheidsrechter, reisde de wereld over en vond haar kracht in een wereld waarin vrouwen zeldzaam zijn op die plek. “Laat je niet gek maken door opmerkingen van anderen,” zegt ze over haar jongere zelf. “Werk hard, doe je best, dan kom je er wel!”

Een verschrikkelijke gebeurtenis die de richting gaf

In maart 2009 werd Joskes broer vermoord. Het is een gebeurtenis die alles veranderde; weliswaar niet direct, maar het inzicht kwam later. Dat inzicht gaf richting aan haar streven. Haar broer, geadopteerd uit Zuid-Korea, had een moeilijke jeugd en drukte zwaar op Joskes leven. “Hij was echt een pain in the ass voor mij als zusje,” vertelt Joske openhartig. “Toch kwam het verdriet pas jaren later. Ik reisde toen naar Zuid-Korea en bezocht zijn weeshuis. Daar vond ik de antwoorden die iets in mij openden. Ik begreep waarom mijn broer waarschijnlijk zo vervelend was. Dat is ook de boodschap die ik vandaag de dag tijdens lezingen meegeef: gedrag komt altijd ergens vandaan.”

Dat was het moment waarop haar verlangen naar oordeelvrijheid begon. “Voordat ik daar dieper op inga: ik keur niet alles goed wat hij misschien heeft gedaan, maar ik begrijp nu wel beter waarom hij grenzen opzocht.”

Verbinding als kracht

Sinds haar reis naar Zuid-Korea is Joske veranderd. “Ik ben echt een leuker mens geworden. Ik ga gesprekken aan en kijk met meer nieuwsgierigheid naar dingen. Ik oordeel ook veel minder.”

Zelfs tegenover wat haar broer is aangedaan, voelt ze mildheid. “De daad veroordeel ik absoluut, maar de persoon kan ik loskoppelen. Wat is er gebeurd in zijn of haar leven waardoor iemand tot zo’n daad komt? Iedereen verdient voor mij een tweede kans.”

Oordeelvrij leiderschap

In het bedrijfsleven, zo ontdekte Joske, zijn oordelen alomtegenwoordig. “Het komt echt vaak voor, en het zorgt voor een onveilig werkklimaat.” Ze deed onderzoek via LinkedIn en sprak met honderden mensen. De uitkomst was dat 90% roddelen ervaart, en 80% daarvan het als negatief ervaart. “Als je je veilig voelt op de werkvloer, hoef je niet te roddelen. Dan kun je praten.”

Praten is wat Joske doet: in haar lezingen, haar boek en haar gesprekken. Ze richt zich op leidinggevenden, want daar begint het volgens haar. “Als leider moet jij het voorbeeld geven.”

Bep Bemoeial: satire met een spiegel

Joske beschikt ook over een fictief alter ego: Bep Bemoeial. Op Instagram speelt ze een oordelende vrouw die alles zegt wat Joske juist niét vindt. “Bep werkt in de catering van een ziekenhuis en roddelt erop los. Het is herkenbaar en tegelijkertijd confronterend. Mensen denken: oei, dat zeg ik ook weleens. Soms krijg ik boze reacties, laatst nog over anabolen en sporters. Maar ik laat het staan. Het zijn óók oordelen.”

Een boek vol sleutels

Afgelopen mei bracht Joske haar boek De 7 sleutels naar Oordeelvrij Leiderschap uit. Hierin biedt zij concrete handvatten. “Voor de mensen die mijn lezing niet kunnen bijwonen, heb ik een boek uitgebracht. Dat proces was vrij intens. Om het boek te schrijven, trok ik mij terug in een chalet in Drenthe. Thuis lukte het niet om te schrijven, maar daar kon ik in alle rust doorschrijven.” Daar ontstonden de zeven sleutels, die elk één sleutelmoment voor leidinggevenden vormden.

Een bron van kracht en liefde

Joske heeft veel meegemaakt. Ze heeft van deze gebeurtenissen een kracht weten te maken van onschatbare waarde. Ze is een vrouw van verdieping, openheid en liefdevolle daadkracht. Een vrouw die haar eigen pijn heeft omgevormd tot kracht: een kracht die niet oordeelt, maar luistert. Met haar missie om oordeelvrij te leven en te leiden, brengt ze licht op plekken waar vaak nog schaduw heerst. Met elke lezing, elke pagina van haar boek en elke ontmoeting creëert ze verbinding, begrip en de kracht om dichter tot elkaar te komen. Dat allemaal voor een oordeelvrijere wereld.